عکس‌ها قصه می‌گویند؛ یکی بود یکی نبود

الهام صالح/ دوربین.نت: قاب عکسی را به بغل گرفته، نشسته زیر درختی پر از شکوفه. همان درختی که سال ها پیش، پسرش آن را کاشته. او مادری منتظر است؛ در انتظار پیکر فرزندی که شاید بیاید، شاید نه. عکاس، انتظار او را به تصویر کشیده. نمایش مجموعه عکس «مادران انتظار» و پرداختن به موضوع عکاسی مستند اجتماعی، موضوع چهارمین سه شنبه دوست داشتنی دوربین.نت است که سه شنبه ۶ اسفند برگزار شد. «فاطمه بهبودی» در این نشست از تجربیات خود از عکاسی مستند اجتماعی گفت. بهبودی توانست با مجموعه «مادران انتظار»، جایزه اول هفتاد و یکمین جشنواره poy آمریکا را به دست آورد.

– حدود ۸ سال است که عکاسی می کنم و می خواهم در این نشست، از تجربیات خودم بگویم.

– چند سال پیش از قلعه رودخان عکاسی کرده بودم. وقتی عکس هایم را به یکی از اساتید عکاسی نشان دادم، از من پرسید:«عکس گرفتی که چی؟» در همه این سال ها به این سئوال فکر کرده ام.

– امروز متوجه شده ام که مهم ترین سئوال زندگی و مهم ترین سئوال عکاسی همین است:«که چی؟»

– وقتی عکاسی می کنیم باید بدانیم می خواهیم چه ژانری را انتخاب کنیم؟ چرا؟ و از طریق عکس هایمان می خواهیم به چه نتیجه ای برسیم؟

– خیلی مهم است که قبل از عکاسی، توانایی های خودمان را بشناسیم. شاید برخی از ما در عکاسی آتلیه، قوی هستیم، یا در عکاسی ورزشی، یا در عکاسی تئاتر. قبل از ورود به ژانرهای عکاسی باید بدانیم که چه می خواهیم و آیا می توانیم در ژانر مورد نظرمان موفق شویم یا نه.

– سال ها پیش من شاگرد داریوش محمدخانی بودم. وقتی درباره هیجانات عکاسی خبری صحبت می کرد، تمام تنم از هیجان می لرزید. چند سال عکاسی خبری کار کردم، اما بعد به این نتیجه رسیدم که می توانم در عکاسی مستند موفق تر عمل کنم.

– در مستر کلاس وردپرس فتو، اساتید درباره انواع دوربین یا انواع لنز صحبت نمی کنند. آن ها ساده ترین دوربین ها را دارند و برایشان اندیشه و نگاه عکاس مهم است.

– لنز و دوربین، ما را عکاس نمی کند. آنچه باعث انحراف ما از عکاسی می شود، همین لنز و دوربین است.

– خیلی از دوستان حتی در موضوعی مانند افقی یا عمودی عکس گرفتن مشکل دارند، اما می خواهند مجموعه عکس کار کنند. وقتی می خواهیم مجموعه عکس کار کنیم باید بدانیم سطح عکاسی ما چیست.

– من هم وقتی عکاسی را شروع کرده بودم، از در و دیوار عکس می گرفتم، اما به مرور راه خودم را پیدا کردم.

– در عکاسی مستند، دنبال پروژه های بزرگ نباشید. از پروژه های کوچک شروع کنید.

– گزارش های تصویری خبرگزاری ها به من یاد داد چطور با عکس هایم قصه بگویم. عکس های شما باید برای روایت قصه، به یکدیگر کمک کنند.

– در ایران، تک عکس می گیریم، اما نمی دانیم چطور باید مجموعه کار کنیم.

– زیاد عکس ببینید.

– زیاد عکس بگیرید.

– زیاد فیلم ببینید.

– زیاد رمان بخوانید. رمان و داستان خواندن، روی قصه گفتن شما با عکس هایتان تاثیر می گذارد.

– هدفم این است که علم عکاسی را یاد بگیرم تا عکاسی را به صورت علمی جلو ببرم.

– با پروژه «مادران انتظار» به مستر کلاس وردپرس فتو راه پیدا کردم. این پروژه و عکاسی از مادران شهدای مفقودالاثر سال ها دغدغه ذهنی من بود.

– برای پروژه «مادران انتظار»، ۶ سال از تشییع جنازه شهدای گمنام عکس گرفتم. اسم مجموعه هم همیشه در ذهنم بود.

– در این پروژه، آنچه را در زندگی این مادران رخ می دهد عکاسی کردم. این پروژه، یک پروژه طولانی مدت است. این مجموعه عکس ها، مجموعه دردناکی است چون به نظرم در آن به حقیقت نزدیک می شویم.

– در «مادران انتظار»، با قسمت دیگری از جنگ آشنا شدم.

– می خواستم برای مستر کلاس وردپرس، داستانی از ایران را روایت کنم که جدید باشد. هدفم این است که این مجموعه را در قالب کتاب چاپ کنم.

– برایم مهم است قوم های مختلف را در این پروژه نشان بدهم تا بگویم که همه اقوام و ادیان ایران، درگیر جنگ بودند.

– از وقتی عکاسی خبری را شروع کردم، همیشه از تشییع جنازه شهدای گمنام عکاسی می کردم. مادران زیادی را می دیدم که هنوز دنبال بچه های خود می گردند.

– مهم ترین نکته در مجموعه ها این است که سئوال بپرسیم و در عکس ها به جواب برسیم.

– عکاسان خارجی وقتی می خواهند مجموعه عکس بگیرند، اول درباره آن می نویسند و «چرا» ها را برای خود مشخص می کنند.

– در عکاسی، پخته بودن و آماده بودن فکرتان خیلی مهم است.

– اندیشه، مهم ترین قسمت عکاسی است.

– عجله کردن باعث خراب شدن مجموعه عکس ها می شود.

– عکاسی، فریبنده است. باید ببینیم از عکاسی چه می خواهیم.

– اگر در عکاسی درگیر ظاهر باشیم، به حقیقت عکاسی نمی رسیم.

– الان به این تعریف از عکاسی رسیده ام؛ عکاسی یک راه است، یک استاد است که ما را با اتفاقات مختلف روبرو می کند تا به شناخت از جهان پیرامون خود برسیم.

– عاشق این هستم که آدم ها را بشناسم.

– در عکاسی، وظیفه من این است که روی پروژه های تکراری دست بگذارم که حقیقت آن ها پنهان مانده.

– باید بر اساس نگاه و دغدغه خودمان عکاسی کنیم. اگر بر اساس سفارش ها عکاسی کنیم، تبدیل به یک وسیله می شویم. اما اگر بر اساس تفکر خودمان عکس بگیریم، باعث می شویم دنیا بفهمد ما صاحب فکر هستیم.

– به عنوان عکاس مستند، بار مسئولیت سنگینی داریم. این که با دوربینمان قرار است چه بگوییم، خیلی مهم است.

– پروژه هایی را باید انتخاب کنیم که برای خودمان ملموس باشد.

– وقتی عکاسی می کنید لازم است درباره آدم های درون عکستان اطلاعات بگیرید و برای عکس هایتان شرح بنویسید.

– عکس های سیاه و سفید، من را به حقیقت نزدیک تر می کند. به نظرم رنگ، فریبنده است.

– به عنوان عکاس مستند، باید جست و جو کنیم.

– عکاسی، لذت و کشف است.

عکس : سبحان فرج‌ون

+ مالتی‌مدیا ( صدا و عکس ) برنامه به زودی در بخش ویدیو سایت دوربین.نت منتشر می‌شود.