گزارشی از مباحث مطرح شده در روز دوم جشنواره دوربین دات نت

ششمین جشنواره عکس خبری «دوربین. نت» در ۱۲ بخش و در فرهنگسرای سرو و نگارخانه برگ آغاز به کار کرد و تا چهارم آذر ماه ادامه دارد.

 بخش‌های فیلم، مالتی مدیا، کارگاه‌های آموزشی نرم‌افزار، کارگاه‌های آموزشی عکاسی، بخش باتجربه‌ترها و نشست‌های پرسش و پاسخ از هر روز در فرهنگسرای سرو برگزار می‌شود و بر این اساس نیز روز گذشته نیز کارگاه «عکاسی سه بعدی» با حضور آرش حمیدی، روش‌های پرورش فکر با ارائه محمد نوروزی و ویژگی‌های عکاس خبری با حضور حمید فروتن برگزار شد.

آرش حمیدی ـ مدرس کارگاه ـ در کارگاه عکاسی سه بعدی توضیحاتی را در مورد عکاسی سه بعدی، تاریخچه، روش‌های عکاسی سه بعدی و معایب این نوع عکاسی به شرکت کنندگان ارائه داد و گفت: عکاسی سه بعدی، تعابیر و پرسش‌های بسیاری را در ذهن به وجود می‌آورد. این تعابیر هستند که به ارائه تعریفی از عکاسی سه بعدی منجر می شوند. در واقع زمانی که از یک سوژه، دو عکس با فواصل زمانی چشم‌های انسان به ثبت برسد، نتیجه یک عکس سه بعدی است. شاید این طور به نظر برسد که عکاسی سه بعدی، تکنیکی نوپا است، اما این طور نیست و حداقل صد سال در جهان و قدمتی حدود ۶۰ سال در ایران دارد.

وی اضافه کرد: این نوع عکاسی نیز تاریخچه خاص خود را دارد، تاریخچه‌ای که به سال ۱۸۳۳ میلادی بازمی‌گردد که «سر چارلز وستون»، مفهوم اختلاف منظر به صورت منطقی را ارائه کرد. در سال ۱۸۵۰ نیز دستگاه‌هایی برای نمایش عکس‌های سه بعدی تولید شد و دوربین‌هایی که عکس‌های سه بعدی را تولید می کنند در ابتدا توسط شرکت فوجی به بازار وارد شدند. این دوربین‌ها اغلب دارای دو لنز هستند، اما دوربین‌هایی با سه لنز نیز وجود دارند.

حمیدی درباره دوربین‌هایی با سه لنز توضیح داد: در این دوربین‌ها لنز وسط ، کاربردی ندارد و فقط برای دید مستقیم عکاس تعبیه شده و این لنز پرده دیافراگم و شاتر ندارد. همچنین فاصله لنزها در دوربین‌های سه بعدی متفاوت است که دلیل این تفاوت به تله یا واید بودن این دوربین‌ها مربوط است.

حمیدی ضمن اشاره به این نکته که عکاسی سه بعدی، دروازه‌ای از جذابیت‌ها را به روی عکاسان می‌گشاید، تاکید کرد که این نوع از عکاسی مشکلات خاصی را به همراه دارد که از جمله می‌توان به شیوه‌های عکاسی سه بعدی و شیوه‌های ارائه عکس‌های سه بعدی اشاره کرد.

وی «اتروسکوپی»، «آناگلیف»، «لنتی کولار» و «دوربین‌های دو چشمی»، برخی از این روش‌ها برشمرد و گفت: روش «آناگلیف» خود به ۱۰ روش دیگر تقسیم می‌شود و از عینک آبی و قرمز به عنوان یکی از معروف‌ترین روش‌های آن می‌توان نام برد. همچنین «لنتی کولار»، متداول ترین روش عکاسی سه بعدی و «دوربین های دو چشمی» هم بهترین و با کیفیت ترین روش برای نمایش محسوب می شوند.

حمیدی، درباره تاریخچه روش «آتروسکوپی» چنین توضیح داد:«این روش در سال ۱۸۳۳ به وجود آمد و هوانوردان و و جغرافی دانان از آن استفاده می‌کردند. جغرافی دانان با استفاده از این روش می‌توانستند از پستی‌ها و بلندی‌های زمین به صورت ملموس باخبر شوند. همچنین عکاسی سه بعدی در فعالیت‌های جنگی و نظامی هم کاربرد بسیاری دارد.»

عکاسی «پولارایز»، یکی دیگر از روش های عکاسی «آناگلیف» است که حمیدی ضمن اشاره به تاریخچه ۹۰ ساله این نوع از عکاسی درباره معایب آن گفت: فیلترهای پولار کدر هستند، بنابراین تصاویر را کدر ارائه می دهند. عیب دیگر این نوع فیلترها این است که نژاد زرد پوست به دلیل داشتن چشم‌های آستیگمات، در مشاهده کامل عکس‌های پولار با مشکل مواجه می شود، به همین دلیل این نژاد چندان از عکاسی پولارایز استقبال نمی کند.

 وی ضمن اشاره به این نکته که عکاسی «لنتیکولار» روزنه‌ای برای نمایش و چاپ عکس‌های سه بعدی به وجود آورده، از تلویزیون‌های سه بعدی، انیمیشن‌ها و بازی‌های کامپیوتری به عنوان کاربری‌های تصاویر سه بعدی نام برد.

نیاز داشتن به ابزاری برای ثبت عکس، همسان سازی دو تصویر در زمان ثبت عکس، لزوم داشتن ابزاری برای مشاهده تصاویر سه بعدی، گران بودن این تکنولوژی و عدم تهیه عکس‌هایی با کیفیت دلخواه نیز از معایب عکاسی سه بعدی بود که حمیدی آن ها را برشمرد.

 **************

محمد نوروزی در کارگاه خود با عنوان «روش های پرورش فکر» بر اخلاق گرایی در زندگی و عکاسی، تاکید ویژه‌ای داشت و افزود: پرورش فکر، جزو ضروریاتی است که عکاس‌ها باید دارا باشند. شاید امروزه صحبت از پرورش فکر و اخلاق، به مذاق افراد خوش نیاید و نتواند طرفدارانی برای ما جمع کند، اما مهم این نیست که چند طرفدار داشته باشیم.

وی ضمن تاکید بر این نکته که اخلاقیات جزو ضروریات زندگی و نه تنها عکاسی است، تاکید کرد: نباید به سادگی از کنار مفهوم اخلاق عبور کرد.

نوروزی، با طرح سه پرسش «چرا به وجود آمده‌ایم؟» «چه کارهایی انجام می‌دهیم؟» و «به کجا می‌خواهیم برسیم؟» این پرسش‌ها را به فضای عکاسی تعمیم داد و گفت: در صورت یافتن پاسخ برای این پرسش‌ها هم در زندگی و هم در عکاسی، موفقیت به وجود می‌آید.

نوروزی همچنین در صحبت‌های خود با بیان گفته‌هایی از بزرگان فرهنگ و هنر از جمله «رولان بارت»،گفت: از دید این شخصیت بزرگ اگر کسی حال عکاسی نداشته باشد اما عکاسی کند، خیانت کرده است.

****

عکاسی خبری افت قابل توجهی داشته است

حمید فروتن نیز میهمان بخش باتجربه‌های روز دوم ششمین جشنواره دوربین دات نت بود و از همان ابتدای صحبت ترجیح داد بخش‌هایی از بحث کارگاه قبلی که در مورد اخلاق در عکاسی خبری باقی مانده بود را تکمیل کند و در تشریح این موضوع مفصل، گفت: این که اخلاق در برنامه‌های عکاسی و عکاسان خبری به واسطه حضور برخی عکاسان کم تجربه و شرایط سیاسی و اجتماعی و تکنیک‌های عکاسی بسیار کم شده و خیلی‌ها را آزار می‌دهد قابل رد کردن نیست.

وی به تلاش خود و گروهی از عکاسان حاضر در انجمن عکاسان برای ساماندهی حضور عکاسان در برنامه‌های خبری اشاره کرد و گفت: صحبت از این بود که عکاسان حاضر در برنامه‌های خبری از فیلترهایی آموزشی و تجربی بگذرند و با کلاس‌های آموزشی برخی از ضرورت‌های این کار نظیر آموزش‌های خبری، تشریفات کاری در حوزه‌های رسمی و حکومتی و… آشنا شده و مشکل ساز نشوند.

فروتن بلافاصله تاکید کرد که این مسئله به معنی حذف یا محدودیت قائل شدن برای حضور عکاسان جوان نیست، بلکه قاعده‌مند کردن این حضور است و اظهارکرد: برای انجام این آموزش‌ها و دادن کارت‌های مخصوص به عکاسان خبری نامه نگاری‌های زیادی شد اما در نهایت وزارت ارشاد به عنوان متولی اصلی این اقدام همکاری لازم را نداشت.

وی به برخی موارد بروز مشکل در کار عکاسان خبری به دلیل کم‌تجربگی و بروز مشکل از سوی یکی از عکاسان کم تجربه و یا کم توجه اشاره کرد و گفت: در تعریف عکاسی خبری داشتن کارت خبری یا دوربین با فلان خصوصیات و یا داشتن رابطه‌های مختلف ملاک نیست، بلکه انچه عکاس خبری را موفق می‌کند مولفه‌های دیگری است که آموزش و تجربه جزو مهمترین آنهاست.

فروتن با بیان اینکه در چند سال اخیر عکاسی خبری افت قابل توجهی داشته است از شرایط فراهم شده در مجموعه‌هایی دوربین دات نت که برای آموزش عکاسان نسل جدید تلاش می‌کند تشکر کرد و در تشریح خصوصیات عکاس خبری موفق، افزود: به نظر می‌رسد خانم‌ها نمی‌توانند به دلیل شرایط فیزیکی و گاهی روحیاتشان در عکاسی خبری موفق باشند و در عوض می‌توانند در شاخه‌های دیگر عکاسی تجربه را کسب کنند؛ علت این امر را هم می‌توان در شرایط استفاده و نگهداری دوربین و وسایل آن، بسیاری از برنامه‌های سخت خبری نظیر مانورهای نظامی و انتظامی و پلیسی، اعدام‌ها و طرح‌های جمع‌آوری ارازل و اوباش و… دید. البته این قاعده جای موارد نقض و استثنا را هم دارد و خانم‌هایی هم می‌شناسیم که توانسته‌اند با شرایط عکاسی خبری به خوبی کنار بیایند.

این عکاس در ادامه خاطرنشان کرد که عکس خوب شناسنامه و کارنامه خوب عکاس است و افزود: عکاس خبری باید دارای روابط عمومی قوی برای ارتباط گرفتن با گروه‌های مختلف حکومتی و انتظامی و… و حتی عامه مردم باشد، محدوده جغرافیایی فعالیت خود و شهر خود را به خوبی بشناسد و در نهایت اینکه باید مسئولان و روابط سیاسی و حزبی و… دیگر بین آنها را به خوبی بشناسد.

فروتن بر اهمیت سرعت عمل و دقت و حساسیت بیشتر در کار عکاس خبری نسبت به عکاسان سایر حوزه‌ها گفت و افزود: در شرایط فعلی قانون مناسبی برای حمایت از عکاسان و شرایط استاندارد کار آنها وجود ندارد و درعین حال برخوردهای سلیقه‌ای در سطوح مختلف وجود دارد. در نتیجه عکاس خبری باید بتواند در همین شرایط فعلی جامعه بدون یاس و ناامیدی به کار خود ادامه دهد.