جنگیدن برای ثبت تصویر جزو ویژگی‌های عکاسان خبری است نه عکاسان تئاتر

در سومین روز از ششمین جشنواره عکس خبری «دوربین. نت» عکاسی تئاتر مورد بررسی قرار گرفت.

رضا موسوی ـ عکاس تئاتر ـ در این کارگاه که روز گذشته ـ ۳۰ آبان ماه ـ با موضوع«گپ و گفتی در مورد عکاسی تئاتر» در فرهنگسرای سرو برگزار شد، پیش از هر نکته‌ای به بررسی جایگاه جهانی عکاسی تئاتر پرداخت و گفت: در این زمینه، لندن با اجرای بیش از ۱۲۰ نمایش در روز، رکوردداراست و از بین این ۱۲۰ نمایش، ۲۰ نمایش در زمان‌های مختلف به اجرا درمی‌آیند و ۵ نمایش نیز سابقه اجرای ۱۰۰ ساله دارند.

وی افزود: پاریس با ۸۰ اجرا پس از لندن رکورددار اجرای نمایش است و در مسکو به صورت روزانه ۶۰ نمایش اجرا می‌شود و این در حالی است که در تهران به طور متوسط هر روز ۱۲ نمایش به روی صحنه می‌رود.

مدرس کارگاه عکاسی تئاتر در بخش دیگری از کارگاه خود به جشنواره‌های مهم نمایشی دنیا اشاره کرد و گفت:«انیون» فرانسه با حضور اختصاصی یک عکاس، «کلاسیکا» روسیه با ۲ عکاس، «ادین برو» انگلیس با یک عکاس، «شکسپیر» در اسلواکی با یک عکاس و در آمریکا با ۲ عکاس و فستیوال تئاتر اروپا با یک عکاس، مهم‌ترین جشنواره های تئاتر دنیا را تشکیل می دهند.

موسوی ادامه داد: در ایران نیز جشنواره‌های معتبری در زمینه نمایش به اجرا درمی‌آید و بر اساس آمار مرکز هنرهای نمایشی درباره حضور اختصاصی عکاسان در جشنواره‌های نمایشی سال‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر به عنوان مهم‌ترین جشنواره تئاتری کشور در سال‌های ۱۱۳۸۹ با ۸ عکاس مرکز هنرهای نمایشی و ۶ عکاس آزاد، عکس‌های خود را ثبت کرده است.

این عکاس تئاتر اضافه کرد: عکس‌های جشنواره تئاتر بانوان نیز در سال ۱۳۸۹ توسط ۵ عکاس جشنواره و ۷ عکاس آزاد، جشنواره عروسکی در سال ۱۳۸۹ با ۷ عکاس و درسال ۱۳۹۰ با ۷ عکاس رسمی و ۳ عکاس آزاد به ثبت رسید. همچنین در جشنواره آیینی سنتی امسال هم ۸ عکاس آزاد و حدود ۶ عکاس جشنواره، پوشش تصویری را بر عهده داشتند.

موسوی، ضمن ارائه نمودار مقایسه تعداد عکاسان، نمایش‌ها و منابع استفاده کننده از عکس‌ها و همچنین نمودار مقایسه تعداد عکاسان شرکت کننده در جشنواره عکس تئاتر با پذیرفته شدگان در سال‌های مختلف،به این نتیجه رسید که تعداد عکاسان تئاتر در حال افزایش است و افزود: افزایش تعداد تماشاگر تئاتر در سال‌های اخیر، ورود عکاسان حرفه‌ای خبری به عرصه عکاسی تئاتر و امکان ایجاد عکاسی هنری و خلاقانه، برخی از دلایلی است در جهش کمی عکاسان تئاتر موثر است.

موسوی به پافشاری عکاس‌های تئاتر در عکاسی از برخی نمایش‌ها اظهار شگفتی کرد و افزود: جنگیدن برای ثبت تصویر جزو ویژگی‌های عکاسان خبری است، نه عکاسان تئاتر.

مدرس کارگاه عکاسی تئاتر در بخش دیگری از کارگاه خود به لزوم عکاسی تئاتر از دو منظر «مواجهه با تئاتر» و «مواجهه با هنر عکاسی» پرداخت و گفت: کمک به ماندگاری تئاتر، پوشش خبری و تبلیغاتی نمایش‌ها، ارائه خوراک تصویری به مخاطب تئاتر، مستندسازی تاریخی یک نمایش، مشاوره تصویری برای کارگردانان و بیشتر بودن برد وسیع یک تصویر تئاتر نسبت به اثر نمایشی از نکاتی است که در مواجهه با تئاتر مطرح است.

موسوی از عکاسی تئاتر با عنوان عکاسی از فضایی بسیار دست نخورده و شیرین یاد کرد که در آن عکاس با ناشناخته‌ها روبرو می‌شود و همین نکته عکاسی تئاتر را لذت بخش می‌کند.

وی همچنین از هماهنگی برای نشر کتاب خود با عنوان «کلاغ ها ترجمه نمی‌شوند» که قرار است حدود یک ماه دیگر روانه بازار نشر شود خبر داد و گفت: این کتاب مجموعه‌ای مرکب از عکس تئاتر و شعر است و در آن اشعار ۲۰ شاعر را در کنار عکس‌هایی که از نمایش‌های اجرا شده به ثبت رسانده، قرار داده است.

در بخشی از این کتاب آمده:«می ترسم نه مثل دیوانه از بچه‌ها/ نه مثل بچه‌ها از دیوانه/ می‌ترسم کسی نه خودت را/ که دوست داشتنت را از من بگیرد» عکس مقابل این شعر نیز به صحنه‌ای از نمایش «ننه دلاور» اختصاص دارد.

*********************

سالن آمفی تئاتر فرهنگسرای سرو، روز گذشته همچنین میزبان کارگاه نرم افزار camera raw که توسط علی رجبی برگزار شد، بود.

رجبی از bridge و lightroom به عنوان ۲ نرم‌افزار کمپانی ادوبی نام برد و درباره یکی از اقدامات این کمپانی گفت: فتوشاپ cs6 شاید آخرین ورژنی از نرم افزارهای کمپانی ادوبی باشد که به صورت سی دی ارائه می‌شود؛ این کمپانی در نظر دارد از این پس به منظور جلوگیری از هک نرم‌افزارها، آن‌ها را به صورت شبکه‌ای ارائه کند.

مدرس کارگاه camera raw درباره نرم افزار bridge نیز چنین توضیح داد: نخستین اقدامی که باید در این نرم‌افزار انجام دهید این است که فایل‌ها را بر اساس فاکتورهای مورد نظر خود مانند سرعت شاتر، دیافراگم و… تقسیم‌بندی کنید. این اقدام بر سرعت عمل شما در جست‌وجو و ادیت عکس‌ها می افزاید.

وی درباره تفاوت فایل‌هایی با فرمت Raw و jpeg نیز چنین توضیح داد: فایل‌های Raw همه اطلاعات موجود در تصویر را در خود دارد، اما در jpew برخی از اطلاعات تصویر را از دست می دهیم.

در این کارگاه همچنین به صورت کاملا تخصصی درباره روش‌های ادیت عکس‌ها در نرم‌افزار camera raw توضیحاتی ارائه شد.

**************

حسن غفاری ـ عکاس مستند اجتماعی ـ هم در بخش با «تجربه‌ها» این جشنواره با تاکید بر اینکه عکاسی تفریح، امرار معاش، سرگرمی و دل‌مشغولی من در سال‌های گذشته بوده است، گفت: در این سالها علیرغم مشکلات زیاد سعی کرده‌ام از عکاسی فاصله نگیرم و به این روند ادامه دهم چرا که عکاسی اجازه می‌دهد دنیا را جور دیگری ببینم.

وی گفت: در چندسال اخیر مشکلات زیادی برای عکاسی و عکس گرفتن در فضاهای مختلف شهری و روستایی به وجود آمده است. به عنوان یک عکاس با این شرایط مواجه هستم اما در نهایت به خودم و به شما می‌گویم که من یک عکاس هستم و باید عکس بگیرم. عکاسان باید حقوق خود را مثل همه اقشار جامعه ثابت کنند و نگذارند که بسیاری از افراد حقیقی یا حقوقی جلوی کار آنها را بگیرند؛ من هم می‌دانم که در حال حاضر عکاسی کردن در خیابان با مشکلات زیادی روبروست اما اگر ما هم عقب بنشینیم کار از این هم سخت‌تر می‌شود.

وی با اشاره به برخی موانع فرهنگی و اجتماعی که در جامعه برای ورود انواع تکنولوژی وجود داشته و دارد، اضافه کرد: اولین‌بار که رادیو وارد کشور شد ممنوعیت داشت و مردم باید از کلانتری‌ها گواهی می‌گرفتند و یا فتوکپی رنگی ممنوعیت داشت و یا برخی میکروفون را وسیله‌ای شیطانی می‌دانستند و در واقع در شرایطی که تکنولوژی و برخی وسایل آن در دنیا برای آموزش به کار می‌رفت ویدئو و ماهواره در گذشته و حال حاضر برای ما ممنوع و یا دارای محدودیت بوده است.

وی اضافه کرد: این شرایط را در مورد عکاسی نیز به عنوان یکی از نمودهای تکنولوژی می‌بینیم و هنوز هم در بسیاری از فضاهای روستایی و شهرهای کوچک به عکس به عنوان موردی حرام و ناپسند نگاه می‌کنند و در طوایف خوزستان و بسیاری از طوایف دیگر امکان عکاسی از فضاهای آنجا وجود ندارد مگر اینکه از بزرگ طایفه اجازه بگیریم.

وی با بیان اینکه در گذشته عکاس به عنوان یک شخصیت در بین مردم شناخته شده بود افزود: در حال حاضر همه مردم با یک دوربین موبایل و یا دوربین دیجیتال می‌توانند یک عکاس باشند و دیگر شرایط عکاسی مثل گذشته نیست و بسیاری از عکاسان جدید هم ارتباط بصری و حس درونی با موضوع و مخاطب را برقرار نمی‌کنند و به این دلیل است که مردم نیز واکنش‌های خوبی با عکاس ندارند.

غفاری گفت: در گذشته المان شخصیت عکاس یک جلیقه و یک کیف برای لنز‌های اضافی بود اما حالا انواع و اقسام کیف‌ها و آویزها که سازگاری با موضوع کار عکاس ندارد و مانع کار او هم می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد که به نظر من تمام اینها با فرهنگ، رفتار و پوشاک عکاس و نوع کار او در تناقض است.

از نظر غفاری عکس خوب یا عکس بد گرفتن ارتباطی با اصل موضوع عکاسی و حفظ روحیه عکاسی ندارد و افزود: من یک عکاس هستم و در هر شرایطی باید روحیه عکاسی خود را حفظ کنم و بدون دخل و تصرف در واقعیت آن را عکاسی کنم و نسبت به آن موضوع اندیشه‌ای را در خود پرورش دهم.

وی گفت: در حال حاضر بسیاری از عکس‌ها برای شادی و بدنامی یا افشاگری و اهداف دیگر از طریق اس‌ام‌اس، بلوتوث‌، ایمیل و یا فیس‌بوک با نیت‌های خیر و شر منتقل می‌شوند و اگر نیت این عکس‌ها بد باشد زمینه بدنامی برای همه عکاسان را فراهم می‌کند و همه ما در نگاه مردم منفی جلوه داده می‌شویم.

وی گفت: در بسیاری از موارد علت اینکه اجازه عکاسی مستند اجتماعی در جامعه داده نمی‌شود این است که این نوع عکس مصلحت فردی یا گروهی برخی را به هم می‌زند چرا که این نوع عکس نسبت به تغییر وضعیت، آگاه‌سازی و نگرش جدید و در نهایت اصلاحات، تاثیر زیادی دارد و در واقع جامعه و مخاطب را به نقد می‌کشد، به همین دلیل جلوی آن گرفته می‌شود.

وی تاکید کرد که عکاس باید در هر شرایطی روحیه حق‌ به جانب خود را حفظ کنند و در هر شرایطی عکس خود را ثبت کنند و در گرفتن و ثبت سوژه خود استمرار داشته باشند و افزود: در بسیاری از شرایط نوع واکنش مردم را با شوخی و حرف‌زدن برطرف می‌کنم و به آنها می‌قبولانم که عکاس هستم و باید عکس بگیرم هر چند که در بسیاری از موارد فحش هم به من می‌دهند.