مجید سعیدی را هر بار که می دیدی چندین دوربین عکاسی بزرگ کمرشکن با انواع و اقسام لنزهای کوچک و بزرگ به همراه داشت، این بار اما این عکاس که برنده چندین جایزه جهانی عکاسی شده، ترجیح می دهد با دوربین تلفن همراهش عکاسی کند و عکس ها را در صفحه اینستاگرام خود قرار بدهد.
مجید سعیدی که این روزها غالب اوقاتش را در افغانستان می گذارند، مجموعه عکس های جدیدش را- در ادامه عکس های قبلی که شکلی قوم نگارانه پیدا کرده و اوضاع و احوال مردم عادی این کشور را ترسیم می کند- با همان حال و هوا در مقیاسی متفاوت ارائه می کند.
سعیدی درباره استفاده از تلفن همراه برای عکاسی به بی بی سی فارسی می گوید: “من فکر نمی کنم که عکاس همیشه باید از دوربین حرفه ای اش استفاده کند. حرف من این است که ابزار کسی را هنرمند نمی کند. اگر نگاهی دارید با هر چیزی می توانید ثبت اش کنید و لزوماً به دوربین های چند هزار دلاری احتیاج ندارید. فکر می کنم در این عکس ها همان نگاه من در عکس های قبلی هست و تغییری ایجاد نشده.”
اما به نظر می رسد در عکاسی خیابانی آن هم در افغانستان، عکاسی با تلفن همراه کار را راحت تر هم می کند: “در عکاسی خیابانی مهم این است که دیده نشوی. فقط به عنوان یک شهروند عادی حضور داشته باشی و حساسیتی ایجاد نکنی تا بتوانی نگاه و حس واقعی اطرافت را نشان دهی. گوشی همراه این کمک را به من می کند که بدون این که کسی نگاهی به من بکند و حساسیتی ایجاد شود، بتوانم زندگی در جریان را ثبت کنم.”
مجیدی سعیدی از عکاسی خبری برای روزنامه های ایران شروع کرد؛ اما حالا در او از شر و شور ثبت اتفاقات خبری نیست و طی سال های اخیر بیشتر سعی دارد از سطح چیزهایی که می بیند به عمق نفوذ کند.
این بار- برخلاف مثلاً مجموعه عکس هایش از جنگ در عراق- اتفاقی در آثار او نمی افتد، برعکس دوربینش نظاره گر احوال مردمی است که به سختی در حال گذران زندگی خود هستند: “خیلی از عکاسان بزرگ جهان همیشه عکاس خبری باقی ماندند، تمام عمرشان رفتند در داخل بحران ها و جنگ، و عکس گرفتند. من برای خیلی سال علاقه‌مند بودم که عکاسی جنگ کنم و هیجان را خیلی دوست داشتم، اما الان دقیقاً برعکس شده‌ام، از هیجان فاصله می گیرم، از عکاسی جنگ متنفر شده‌ام و ترجیح می‌دهم عقب‌تر بایستم. فکر می کنم اتفاقی که در زندگی مردم می افتد، به مراتب به شکلی هنری‌تری قابل ثبت است.”
در آثار قبلی سعیدی علاقه عکاس را به نزدیک شدن به موضوع و صورت آدم ها می شد دنبال کرد، اما در طی زمان عکاس از سوژه هایش فاصله گرفته و از دورتر نظاره گر آنهاست.
عکاسی با تلفن همراه تغییری در زاویه نگاه و ترکیب بندی های او نداده و کماکان نگاه سرد و با فاصله عکاس را می توان تشخیص داد. سعیدی برای سوژه اش مرثیه سرایی نمی کند و عکس های او به جهت نمایش فقر و درد نیست، برعکس با زاویه دیدی قابل تحسین، در درون این فضا و مقتضیات و مشکلاتش- هر چه که هست- به دنبال “زندگی” می گردد.
در نتیجه مثلاً خشکی زمین نه عنصری برای نمایش تلخی حاکم بر فضا، بلکه بخشی از زیبایی شناسی تصویر است. آسمان از سویی حضور پررنگ خود را به نمایش می گذارد و در بخش عمده ای از عکس ها حضور مسلطی دارد.
سیاه و سفید بودن عکس ها جلوه خاصی به آنها می دهد و به نظر می رسد بخش عمده ای از تاثیر این عکس ها به همین دلیل است: “من در افغانستان رنگ زیادی نمی بینم. در جایی که همه می جنگند تا شب شکم شان را سیر کنند و در جایی که صبح از خانه بیرون می روی و معلوم نیست که زنده برگردی و جان آدم ها خیلی ارزان و دم دست است، جایی برای رنگ نمی بینم. البته ده درصد افغانستان به شکل مرفه ای زندگی می کنند اما سوژه عکس های من آدم های کف جامعه است. ولی به هر حال ممکن است یک روز تصمیم بگیرم که رنگی هم ببینم.”
بچه ها در کنار ویرانه ها در حال بازی هستند و معنای زندگی را در جای دیگری جست و جو می کنند؛ بزرگ ترها غالباً به عنوان عنصری مهاجم به زندگی کودکانه آنها حمله می کنند و اخطار می دهند (مثل عکسی که مردی با بلندگوی دستی حضور قاهر خود را در جلوی ترکیب بندی به کودکی سوار بر دوچرخه گوشزد می کند.)
زن‌ها اما حضور مرموز و پشت صحنه خود را دارند. در یکی از این عکس ها یک مرد رو به دوربین با چشمانی در تاریکی نظاره گر ماست و پشت او دو زن با برقه- بدون هویتی خاص- در حال گذر هستند، و در دیگری زنی پوشیده در حال گذر از کنار علامتی است که ظاهراً راه را به او دیکته می کند: “در عکس های تلفن همراه من خیلی کم از زن ها می بینید. به دلیل این که نمی توان به آنها نزدیک شد و ارتباط برقرار کرد. کودکان و نوجوانان داستانشان متفاوت است، دنیایشان پاک و صمیمی است و خیلی راحت تر می شود از آنها عکاسی کرد.”
مجید سعیدی در دو دهه گذشته به عکاسی در خاورمیانه مشغول بوده و سابقه کار برای بسیاری از نشریات و خبرگزاریهای ایرانی و غیرایرانی را دارد. از میان جوایزی که تاکنون برده می توان به جایزه یونیسف در سال ۲۰۱۰، جایزه رابرت اف کندی برای مجموعه عکس هایش از افغانستان و جایزه انجمن لوکاس دوله گا اشاره کرد.
لینک صفحه اینستاگرام مجید سعیدی
منبع : وبسایت بی بی سی فارسی
دیدگاهتان را بنویسید